Hivi karibuni, balozi wa China nchini Tanzania, Mhe. Chen Mingjian, alifanya mahojiano ya maandishi na magazeti makubwa ya Tanzania, ambapo alifafanua mwelekeo mpya na maendeleo ya hivi karibuni ya ushirikiano wa vitendo kati ya China na Tanzania pamoja na umuhimu wa kuendeleza ari ya Tazara katika kukuza ushirikiano kati ya China na Tanzania.
Swali: Ni katika maeneo gani China na Afrika zimefanya ushirikiano wa vitendo?
Balozi Chen: Tangu kuwasili kwangu zaidi ya miezi 6 iliyopita, kupitia mazungumzo yangu na Rais Samia Suluhu Hassan na watu katika nyanja, ninaweza kuhisi shauku ya Tanzania kupata maendeleo huru.
Mkutano wa 8 wa Mawaziri wa FOCAC ulifanyika kwa mafanikio mwezi Novemba, 2021. Katika sherehe za ufunguzi, Rais Xi Jinping wa China alitangaza kuwa China na nchi za Afrika zimeandaa kwa pamoja Dira ya China na Afrika 2035. Chini ya mpango wa kwanza wa miaka mitatu wa Dira hiyo, China itafanya kazi kwa karibu na nchi za Kiafrika kutekeleza programu tisa ikiwa ni pamoja na programu ya matibabu na afya, mpango wa kupunguza umaskini na maendeleo ya kilimo, programu ya kukuza biashara, nk. Programu hizo tisa ni jibu la hitaji la haraka la nchi za Kiafrika kwa maendeleo, na zinalenga katika kuzisaidia nchi za Afrika katika kukuza uwezo wa maendeleo ya watu wa nyumbani, ambao ni kielelezo cha hivi punde zaidi cha ushirikiano wa vitendo kati ya China na Afrika na kukaribishwa kwa moyo mkunjufu na kuungwa mkono na upande wa Tanzania.
Programu hizo tisa zinatekelezwa nchini Tanzania kwa uthabiti, zikionekana katika yafuatayo:
Kwanza, mwongozo wa kimkakati wa ngazi ya juu. Machi mwaka huu, Mjumbe wa Taifa la China na Waziri wa Mambo ya Nje, Wang Yi alifanya mkutano na Waziri wa Mambo ya Nje wa Tanzania, Liberata Mulamula, pande zote mbili zilikubaliana kuimarisha ushirikiano chini ya mfumo wa FOCAC, kushinikiza utekelezaji wa programu tisa nchini Tanzania, na kuzalisha zaidi matokeo thabiti. Aidha, pande hizo mbili pia zinajadili kuhusu kufanyika kwa mkutano wa 6 wa Tume ya Pamoja ya Uchumi na Biashara ili kuingiza nguvu mpya katika utekelezaji wa programu tisa.
Pili, mpango wa upande wa Kichina. Kwa mujibu wa matakwa mapya ya maendeleo ya hali ya juu ya ushirikiano kati ya China na Tanzania, nimekuwa na mikutano mingi na mawaziri wa afya, mawasiliano na elimu wa Tanzania n.k ili kutengeneza upya urafiki kati ya China na Tanzania, kupanua ushirikiano baina ya nchi hizo mbili, hasa katika maeneo mapya ya afya, uchumi wa kidijitali, maendeleo ya kijani kibichi na maendeleo madogo ya hewa ya ukaa, na elimu ya ufundi stadi, na kuhimiza uzinduzi na utekelezaji wa miradi midogo zaidi ya kujikimu kimaisha nchini Tanzania inayoweza kuwanufaisha wananchi.
Tatu, umuhimu unaowekwa na upande wa Tanzania. Tanzania sasa inatekeleza Dira yake ya Maendeleo 2025, na Rais Samia Suluhu Hassan ana mpango kabambe wa kuipa nguvu Tanzania, hivyo kuwa na matarajio makubwa katika ushirikiano wa kiutendaji kati ya China na Tanzania chini ya programu tisa. Kuanzia mwishoni mwa 2021 hadi Juni mwaka huu, upande wa Tanzania umetoa matoleo mawili ya orodha ya miradi, ambayo inaonyesha umuhimu ulioambatanisha na programu tisa.
Swali: Je, ni maendeleo gani ya hivi punde ya ushirikiano wa vitendo kati ya China na Tanzania?
Kwa sasa, utekelezaji wa programu tisa nchini Tanzania umepata mavuno yake mapema. Kundi jipya la dozi milioni 3 za chanjo ya Covid-19 zilizotolewa na China ziliwasili Tanzania Julai 14. Hadi sasa China imetoa dozi 5,610,000 za chanjo ya Uviko-19 kwa Tanzania. Kituo cha Mafunzo ya Ufundi Stadi na Huduma cha Mkoa wa Kagera kilichojengwa kwa msaada kutoka China kimekamilisha kukubalika kwa mradi wa kiufundi na kitakabidhiwa kwa upande wa Tanzania hivi karibuni. Mradi wa Kitaifa wa Mapitio na Maendeleo ya Viwango vya Kazi ulizinduliwa mwezi Juni, ambapo China itashiriki katika ukuzaji wa viwango vya kazi na mipango inayohusiana ya kukuza vipaji.
Katika hatua inayofuata, China itadumisha mawasiliano na uratibu wa karibu na upande wa Tanzania, kuzingatia utekelezaji wa programu tisa, na kuwezesha uzinduzi wa miradi zaidi ya ushirikiano nchini Tanzania. China pia itaendeleza miradi midogo lakini yenye manufaa kama vile ushirikiano wa teknolojia ya Juncao ili kukuza maendeleo ya kiuchumi na kuboresha maisha nchini Tanzania, na kufanya kazi kwa ajili ya kuendeleza na kuboresha ushirikiano kati ya China na Tanzania. Tutaungana mkono, chini ya uongozi wa Ari ya Tazara, kujenga jumuiya ya China na Afrika yenye mustakabali wa pamoja katika enzi mpya.
Swali: Tukizungumzia urafiki wa China na Tanzania, mtu anaweza kukumbuka kwa urahisi Reli ya Tanzania-Zambia (Tazara). Hivi karibuni, Rais Xi Jinping wa China alisema kwamba tunapaswa kuendeleza ari ya Tazara, tuiweke ilingane na mwenendo wa nyakati, na kuifanya Tazara kuwa njia muhimu ya usafirishaji katika eneo kanda hiyo. Kwa maoni yako, ari ya Tazara ni nini? Nini kiini cha ari kwa kizazi kipya cha China na Tanzania?
Balozi Chen: Mjumbe wa Baraza la Taifa la China na Waziri wa Mambo ya Nje Wang Yi alifafanua ari ya Tazara mwaka 2015, ambayo ni ari kuhusu kuheshimiana na usawa, kuhusu mshikamano na uvumilivu, na kuhusu kujitolea kimataifa.
Ari ya Tazara inajumuisha nyakati hizo za kukumbukwa za mazungumzo ya kirafiki kati ya China, Tanzania na Zambia. Ilijumuisha hadithi ya ziara 13 za Rais Julius Nyerere nchini China ambapo kupitia hizo alikuza urafiki wa kina na viongozi wa kizazi cha zamani wa China kama Mao Zedong, Liu Shaoqi na Zhou Enlai. Ilijumuisha hadithi ya watu zaidi ya 50,000 Wachina waliosafiri maelfu ya maili hadi Tanzania na kuunda urafiki wa kina kupitia kazi ngumu na kujitolea kwa ujenzi wa reli. Ilijumuisha hadithi ya China kusaidia watu wa Kusini-mashariki mwa Afrika katika mapambano yao ya kujitenga na utawala wa kikoloni na kupata uhuru na ukombozi wa kitaifa katika miaka ya 1960. Ninaamini kwamba hadithi hizo za kukumbukwa, pamoja na Ari ya Tazara, zitakumbukwa daima katika historia ya mabadilishano ya kirafiki kati ya China na Tanzania na China na Afrika.
Tangu kukamilika kwake, Tazara imesafirisha karibu tani milioni 30 za bidhaa na takriban abiria milioni 50. Licha ya takriban miaka 50 ya mabadiliko, Tazara inafanya kazi leo, ikiwa na jukumu muhimu katika kuimarisha mawasiliano ya kikanda, kukuza maendeleo sawa ya kiuchumi na kijamii ya mikoa, na kuleta urahisi kwa maisha ya watu. Muhimu zaidi ni kwamba, vizazi vipya vya China na Tanzania vimeipeleka mbele ari ya Tazara na kuiweka ilingane na mwenendo wa nyakati.
China na Tanzania siku zote zimekuwa zikifuata kanuni ya kuheshimiana na kushirikiana kwa mafanikio ya pamoja katika kuendeleza uhusiano wao. Nchi hizo mbili zimesaidiana katika juhudi zao za kutafuta kwa uhuru njia ya maendeleo inayofaa hali zao za kitaifa, na juu ya maswala yanayohusiana na masilahi yao ya kimsingi na maswala makuu.
China na Tanzania wote wanakabiliwa na kazi ngumu ya maendeleo ya kiuchumi na kijamii. Chini ya uongozi wa Chama cha Kikomunisti cha China (CPC), China imedumisha ukuaji wa haraka wa uchumi, na ujamaa wenye sifa za Kichina umeonyesha uhai wake mkubwa katika ardhi ya China. Kama chama tawala nchini Tanzania kwa miaka mingi, CCM inatekeleza Dira ya 2025 na kufanya kazi kwa bidii ili kuboresha miundombinu na maisha. Nchi hizo mbili zinafanya juhudi zisizo na kikomo kufikia matarajio ya watu ya maisha bora.
Kama mfano wa nchi zinazoendelea, China na Tanzania zinalinda kwa uthabiti mshikamano na maslahi ya pamoja ya nchi zinazoendelea katika masuala ya kimataifa, na kuunga mkono ushirikiano wa pande nyingi na jukumu la Umoja wa Mataifa. Nchi hizo mbili zinafanya kazi pamoja na nchi nyingine kuchangia nguvu zao katika ujenzi wa jumuiya yenye mustakabali wa pamoja wa wanadamu. Nina imani kwamba ari ya Tazara ya kuheshimiana, mshikamano na uvumilivu, na kujitolea bila ubinafsi itang'aa kwa uzuri zaidi katika enzi mpya.